T.
Bilgehan Gürlek
Endüstri
Yük. Mühendisibilgehangurlek@gmail.com
Yeni “Endüstri 4.0” devriminin; sayısal teknolojiler, robot
teknolojisi, nesnelerin interneti vb. teknolojiler ile verimliliği yükseltirken
artan otomasyonun bir sonucu olarak bazı alanlarda çalışan işçi sayısının
azalmasına neden olabileceği öngörülmekte. Alt yetenek düzeyi işlerde
çalışanların yerine robotların geçmesi, dahası yaratıcılık ve problem çözme
becerileri gerektiren bilgi işlerinin (knowledge work) de algoritmalar
tarafından üstlenilmesi olasılığı oldukça yüksek görülmekte. Diğer yandan, yeni
teknolojilerin yaratacağı üst düzey yetenek ve beceri gerektiren işlerde
paradoksal bir biçimde iş gücü açığı beklenmektedir. Aslında şimdiden bunun
belirtileri görülmekte: sayısal teknolojilerde olan hızlı gelişimlere karşın
verimlilik aynı hız ve oranda artmamakta, hatta azalmaktadır. Bu durumun önemli
bir nedeninin yeni teknolojik gelişmelerin gerektirdiği yetenek ve becerilere
sahip insan kaynakları varlığının yetersizliği olduğu düşünülmekte (1).
INSEAD tarafından her
yıl yayınlanan Küresel Yetenek Rekabet
Göstergesi (GTCI : Global Talent Competitiveness Index) raporu ülkelerin insan
kaynakları yeteneklerini geliştirme çabalarını ve elde edilen düzeyleri
karşılaştıran veriler içermektedir. 2017 yılı için yayınlanan GTCI raporunda
son teknolojik değişimlerle “insan kaynakları yetenek rekabeti” nin ve “çalışma
yaşamı” nın nasıl etkileneceği özetlenmekte (2). Yeni teknolojilerle birlikte
robot-insan işbirliği, insan-makina ortak yaşamı (symbiosis), fazla miktarda
sayısal veriler ile çalışma vb. gündeme gelebilecektir. İnsan-robot işbirliğine
dayalı cobots (collaborative robots) teknolojisi ile insanların tekdüze
işlerden daha fazla iş tatmini sağlayabilecekleri rollere aktarılması olanaklı
olabilecektir. Tüm bu gelişmelerin bilgiye dayalı endüstrilerde yeni beceri ve
yeteneklere gereksinim doğurması kaçınılmazdır. Bu bir anlamda; “Endüstri 4.0-
5.0” devrimleri yanısıra “İnsan kaynakları 4.0” diye adlandırılan yeni bir
dönüşümün gelmekte olduğunun ayak sesleri olarak yorumlanabilir.
